Türk Demir Çelik bölümü Avrupa Yeşil Mutabakat sürecinde avantajlı
Çelik üretimimizin yüzde 70’ini hurda bazlı EAF-Elektrikli Ark Ocaklı tesisler ile yapıyor olmamızın avantajı büyük
Yeni yatırımlar emisyon gayeleri, teknoloji ve yeşil dönüşüm üzerinde kurgulanmalı
Yeşil dönüşümü finanse edecek şeffaf ve faal bir fon yapılanması zorunlu
Karbon emisyonlarının sıfırlanması, güç verimliği, üretimde sürdürülebilirlik üzere kavramlar AB Yeşil Mutabakatı dönüşüm sürecinin temel taşlarını oluşturuyor.
Ege Demir Demirdışı Metaller İhracatçıları Birliği, bu dönüşüm ve ahenk sürecinde üyelerine takviye vermek maksadıyla yerli ve yabancı güzel uygulama örneklerini, Avrupa Birliği Yeşil Mutabakat’ın demir-çelik kesimine tesirlerini Çelik Dış Ticaret Derneği işbirliği ve Türkiye Çelik Üreticileri Derneği katkılarıyla düzenlediği webinarda ele aldı.
Ege İhracatçı Birlikleri Genel Sekreter Yardımcısı Çiğdem Önsal’ın moderasyonunu gerçekleştirdiği webinarda Türkiye Çelik Üreticileri Derneği Genel Sekreteri Dr. M.Veysel YAYAN ile Bilecik Demir Çelik A.Ş. Genel Müdürü Muammer BİLGİÇ bilgi ve tecrübelerini iştirakçilerle paylaştı.
Demir çelik dalından son 1 yılda 2,6 milyar dolar ihracat
Ege Demir Demirdışı Metaller İhracatçıları Birliği Lideri Yalçın Ertan, “Geçtiğimiz 2021 yılı tüm çelikçiler ve Demirdışı metaller dalı için âlâ ve verimli bir yıl oldu. Bu yılın birinci altı ayının sayılarına baktığımızda da yeterli görünmesine karşın ki biz Ege Demir ve Demirdışı Metaller İhracatçıları Birliği olarak geçen yıl 2 milyar 241 milyon dolar, son bir yılda da 2.6 milyar dolar ihracat sayısına ulaştık. Lakin bu yılın Nisan ayı itibariyle özellikle Rusya’dan ülkemize gelen ve kısıtlı sayıda diğer ülkelere giden iskontolu hammadde ve yarı mamuller sebebiyle üretim dengelerimiz bozulmaya başladı. Ayrıyeten Demir-Çelik fiyatlarındaki süratli gerileme sanki daha da düşer mi tasasıyla talep daralmasına da sebep oldu. Buna bir de iç piyasadaki talep azlığını da ek etmek lazım.” dedi.
Firmalarımız gelişmelere süratle adapte oldu, kesimimizi güçlendirdi
Ertan, “Dünya çelik kesimi 2018 yılından beri korunmacı tedbirler sebebiyle güç bir süreç içerisindeyken 2020 yılında birinci yarısında pandemi sebebiyle yaşanan daralmanın akabinde ikinci yarıda, biriken talep hem hammaddede hem de kesin eserde fiyat artışlarına sebep oldu. Hali hazırda tedarik zincirlerinde yaşanan bozulmalarla birlikte külfetler 2021 yılında da devam etse de ihracatçı firmalarımız yaşanan gelişmelere süratle adapte olarak dalı yine güçlendirmeyi başardı.” diye konuştu.
Ticari ilgilerin sekteye uğramaması için karbon düzenlemesi önemli bir formda ele alınmalı
Yalçın Ertan’a nazaran hammadde fiyatlarındaki ani değişiklikler, güç krizi, Ukrayna-Rusya savaşı; iç piyasada ekonomik değişimlerin yanı sıra Yeşil Mutabakat’a sağlanacak ahenk ve hudutta karbon düzenlenmesinin hayata geçirilmesi ile ihracatçıların maliyetlerinde meydana gelecek artışlar da kesim için kıymetli risk oluşturuyor.
“Diğer taraftan, başta çimento, elektrik, demir-çelik üzere emisyon ağır kesimlerde karbon salınımını sonlandırıp, bu sonu aşan üreticileri ek bedeller getirecek olan Emisyon Ticaret Sisteminin de dalımızda tesiri ehemmiyet arz etmektedir. AB ile ticari alakaları bulunan ülkeleri değerli ölçüde etkileyecek olan bu dönüşüm sürecinde, ticari münasebetlerin sekteye uğramaması için karbon emisyonları konusunun önemli bir formda ele alması gerekiyor. Çelik dalındaki en değerli ticaret ortaklarımızdan birinin AB olduğu göz önüne alındığında karbonsuzlaşma konusunda şimdiki gelişmelere ayak uydurulmaması durumuna Türkiye’nin avantajlı durumunu kaybetmesi mümkün.”
Gelişmeleri çok yakından takip ettiklerini, yeni duruma adapte olabilmek için çalışmalar gerçekleştirdiklerinden bahseden Ertan kelamlarını şöyle tamamladı:
“Avrupa Yeşil Mutabakatı kapsamında sonda karbon vergisi üzere yeni uygulamalar ile başta demir-çelik, kimya, otomotiv, dokuma olmak üzere birçok kesimimizin ihracatının ve rekabet gücünün etkileneceğini biliyoruz. Yapılan çalışmalar bu sürecin bize mümkün yıllık maliyetinin 1,8 milyar dolar düzeylerine çıkabileceğini gösteriyor. Ülkemizin 2053 sıfır emisyon amacı çerçevesinde de hepimizin bu sürece ayak uydurması gerekiyor. Bu doğrultuda atacağımız istikrarlı adımların, giderek global boyuta ulaşması düşünülen bu yeşil dönüşümde bize yarar sağlayacağı açıktır.”
Avrupa Birliği’ne ihracat ölçüsüne nazaran emisyonda en sorumlu ülkelerden biri Türkiye
Türkiye’nin kişi başına emisyon ölçüsünün yüzde 4,4 olduğunu söyleyen Türkiye Çelik Üreticileri Derneği Genel Sekreteri Dr. M.Veysel YAYAN, dünyanın en büyük iki emisyon üreticisinin yüzde 14,4 ile ABD, yüzde 7,1 ile Çin olduğunu söyledi.
“Yeşil kalkınma için 3 milyar dolarlık finansman oluşturuldu. Hudutta Karbon Düzenleme Düzeneği kapsamındaki eserlerin Avrupa Birliği’ne ihracat ölçüsüne nazaran baktığımızda en sorumlu ülke Rusya, ikinci Çin, üçüncü ise Türkiye. Önümüzdeki periyotta karbon düzenlemesi kapsamında sıkıntılarla karşı karşıya kalacağımızı öngörüyoruz. 2030 yılı itibariyle yüzde 21 yani 246 milyon tonluk düşüş yapmamız gerekiyor. Karbon maliyeti 352 milyon euro yani 400 milyon dolar civarında.”
Yenilenebilir güç yüzde 62’yi aşacak, devlet teşvikleri açılmalı
Türkiye’nin güneş ve rüzgar gücünde önemli bir ivme kaydettiğine dikkat çeken Yayan, rüzgar gücünün hissesinin toplamda yüzde 10, güneş gücünün hissesinin ise yüzde 4 olduğunu açıkladı.
“Hem güneş gücünde hem rüzgar gücünde daha düşük maliyetlerle ağır üretim imkanları var. Hem rüzgar ve güneş gücünde hem de DRI yatırımlarında devlet teşviklerinin açılması gerekiyor. Avrupa önemli teşvikler veriyor. Türkiye’nin bunu kendi uygulamalarına yansıtması lazım. Taş kömürü ve doğalgaz ile ilgili kapasite de yavaşlama, hidrolik, rüzgar ve güneş gücünde artış var. 2050 yılına kadar yenilenebilir gücün yüzde 62’nin üzerine çıkacağı öngörülüyor.”
Türk çelik kesimi ve AYM
Türk çelik dalının yeşil mutabakat gayelerine ahenk çalışmalarının devam ettiğini ve bu kapsamda son 15 yıl içerisinde baca gazlarının denetim altına alınmasına imkan sağlayan sistemlerin devreye alındığını söyleyen Veysel YAYAN, Türkiye’de bir Emisyon Ticaret Sisteminin (ETS) kurulması ve ETS gelirlerinin, yeşil dönüşüme yönelik yatırımlar yapan dallara finansman kaynağı oluşturulacak halde tahsis edilmesine muhtaçlık duyulduğunu vurguladı.
“Karbon kaçağı riski altında olduğu düşünülen güç ağır kesimler için fiyatsız tahsisatlar verilmesi gerekmektedir. YEKDEM ve Etraf Katkı Hissesi uygulamaları ile oluşturulan fonlardan ve bütçeden Daha şimdiden dayanak sağlanarak, sera gazlarının azaltılması için yatırımların yapılması değerlidir. Mevcut durum itibariye hurda ithalatında daha seçici davranılmakta ve empüritelerin giderilmesi konusunda geliştirilen teknolojik uygulamaları kullanılmaktadır. Proses verimliliğini artırıcı önlemler alınmaktadır. Entegre tesislerde hurda kullanımının artırılması için gerekli çalışmalar yapılmaktadır.”
Elektrikli Ark Ocakları için tasarlanmış yapay zeka tabanlı teknoloji
Elektrikli ark ocaklı tesislerde hammadde olarak DRI, HBI kullanım imkanlarının kıymetlendirilmesi gerektiğine değinen Yayan kelamlarına şöyle devam etti:
“Entegre ve elektrikli ark ocaklı tesislerde yakıt ikamesi olarak hidrojen kullanımı teknolojileri araştırılmalı ve geliştirilmelidir. Elektrikli ark ocaklarında verimlilik artırıcı projeler (ArcSpec Projesi) Elektrikli Ark Ocakları için tasarlanmış olan yapay zeka tabanlı teknoloji ocak içerisindeki ışık (ark, alev, erimiş cüruf) kaynaklarından gelen ışığı Optik Emisyon Spektroskopisi (OES) ile gerçek vakitli ölçerek proses parametrelerinin denetimini sağlamasından yararlanılmaktadır. Bu kapsamda Türk Çelik Sanayi birtakım yenilikçi teknolojileri araştırmakta ve fizibilite çalışmaları yapmaktadır.”
Türk çelik bölümü AB çelik bölümüne nazaran, daha avantajlı konumda
Yenilikçi dekarbonizasyon projelerinden bahseden Veysel Yayan, bunları hidrojen bazlı DRI üretimi, doğalgaz ile hidrojen üretimi, kömür yerine,hidrojen kullanımı, karbon yakma karbon depolamayla ilgili projeler olarak sıraladı.
“Üretimin yüzde 71’ini elektrikli ark ocaklarında yapıyoruz. Dünyanın her yerinde hurda ile çelik üretiminde eğilim ortaya çıktı. Cevherden üreteceksek bile hidrojen kullanarak yapalım. AB’de ark ocaklı tesislerin oranı yüzde 40 entegre tesislerin oranı yüzde 60. Yeşil mutabakata ahenk açısından Türk çelik bölümü AB çelik dalına nazaran, daha avantajlı pozisyonda. 2021’de AB’den 13 milyon ton hurda ithalatımız var. Lakin hurda ithalatımızda düşüş eğilimi kelam konusu.”
Hurda ihracatının yasaklanması muhakkak yanlıştır
Yayan, “AB’nin hurda ihracatına yasak getirmesi, Dünya Ticaret örgütü kurallarına ve AB ile aramızdaki mutabakatlara terslik taşıyacak ve AB’nin yeşil mutabakatı değil, kendi çelik dalını muhafazayı öncelikli maksat olarak gördüğünü ortaya koyacaktır. Bu tarafıyla, AB’nin imajını zedelemekle kalmayacak, Yeşil mutabakat gayelerine ulaşma gayretlerini da olumsuz tarafta etkileyecektir. Sonda karbon vergisi uygulaması ile esasen denetlemekte olan bir hususu münasebet göstererek, hurda ihracatının yasaklanması mutlaka yanlıştır. AB komitesi bu ölçüsüz ve haksız kararı almamalıdır.” dedi.
Küresel emisyonun yaklaşık yüzde 8’i çelik üretimi kaynaklıyken Çin’de bu oran yüzde 15
Çelik sanayisinin toplam global sera gazı emisyonunun yüzde 8’ini oluşturduğunu açıklayan Bilecik Demir Çelik A.Ş. Genel Müdürü Muammer BİLGİÇ şunları söyledi:
“2020-2050 ortası hurda arzının 3,5 kat büyüyeceği öngörülüyor. Artacak talebin fiyatlara yansıması ve bulunabilirliğin azalması Türkiye çelik kesiminin önündeki en kıymetli risktir. Klasik çelik üreticilerinin hissesi 1995’ten bu yana yüzde 83’ten yüzde 43’e düşmüştür. Karbon emisyonu açısından en problemli proses olan YF/BOF, dünya toplamının yüzde 73,3’ünü üretmektedir. Bu proses ile Çin ve Hindistan üzere ülkelerde 1995’te 129 milyon ton üretilirken 2015’te 914 milyon ton üretilmiştir. Çelik üretimindeki artışın çoğunluğunun fosil yakıtlı teknolojilerle gerçekleşmesinin, global emisyon seviyesine yıkıcı bir tesiri olmuştur. Biz yüzde 30 cevherle, Çin dışı dünya yüzde 50, AB ise yüzde 52 cevherle üretim yapmaktayken, Çin yüzde 90’lardan aşağı inmeye çalışıyor. Global emisyonun yaklaşık yüzde 8’i çelik üretimi kaynaklıyken Çin’de yaklaşık yüzde 15’i çelik üretimi nedenlidir.”
Çelik üretimimizin yaklaşık yüzde 70’ini hurda bazlı EAF-Elektrikli Ark Ocaklı tesisler kullanarak yapıyor olmamızın avantajı büyük
Bilgiç, çelik üretimi için karbonsuzlaşma sürecini; güç tipleri, yeni güç çeşitlerinin dikte ettirdiği hammadde tipleri ve yeni güç ile yeni hammmadde kombinasyonuna uygun üretim teknolojileri dönüşümü olarak tanımlıyor.
“Türkiye’de 2017’den beri sera gazı emisyonu doğrulama sistemi çalışmaktadır. Bu düzenek AB’nin uygulayacağı sera gazı tespit sistemine paraleldir. Kapsam 1 direkt olarak prosesten kaynaklanan emisyonları, Kapsam 2 bu prosesi oluştururken satın aldığınız güç kaynaklarının kaynağındaki gömülü emisyonları, kapsam 3 ise lojistik ve öbür girdi ve hizmetlerdeki emisyonları içerir. Türk ark ocaklı çelik dalının 1 ton çelik için her üç kapsamda ortalama 0.8-1.2 ton karbondioksit emisyonu olduğunu varsayım ediyorum. Bunun yüzde 30’u Kapsam 1’den üretimden, yüzde 35’i Kapsam 2’den indirekt emisyondan, yüzde 30’u ise Kapsam 3’den lojistik sürecinden geliyor. Ark ocağında emisyonun yüzde 50’si hurda, yüzde 28’i doğalgaz, yüzde 22’si karbon asıllıdır. Çelik üretimimizin yaklaşık yüzde 70’ini hurda kullanarak yapıyor olmamızın getirdiği avantaj büyüktür. AB çelik üretim ortalamasının yüzde 42’si de hurda temellidir ve süratle dönüşmektedir. Mevcut yapımız yalnızca dönüşümün maliyetini ve müddetini tesirler lakin sonucu etkilemeyecektir, amaç kesinlikle sürdürülebilir asgarî karbon emisyonudur.”
Türkiye, elektrik üretimi emisyon seviyesinde Avrupa, G20 ülkeleri hatta dünya ortalamasının üstünde
Klasik ark ocağı çelik imal prosesinde bir paradigma değişimi gerektiğinin altını çizen Muammer Bilgiç’e nazaran daha düşük elektrik gücü tüketimi ve yüksek kimyasal güç kullanımı yerine, daha yüksek metalik ve güç verimliliği ve daha düşük emisyon periyodu başlamalıdır.
“Kapsam 2 elektrik üretimi emisyon seviyemiz büyük meseledir. Türkiye; Avrupa, G20 ülkeleri hatta dünya ortalamasının üstündedir. Çelik üretimi prosesinde materyal ve güç verimliliği tesiri en yüksek tedbir olacaktır. Bu gayeye ulaşmada yalnızca yenilenebilir güce geçiş kâfi değildir, döngüsel çelik üretimi ve döngüsel iktisat yeni paradigmanın ismidir. Yüzde 70 elektrikli ark fırınlarında çelik üretim teknolojisi profilimiz dönüşüm maliyetimiz açısından avantajdır. Kapsam 1 emisyon seviyemizin, döngüsel çelik üretimi ve proses tercihlerimizle düşürülmesi, mümkün yatırım ve dönüşüm maliyetlerini karşılayacak çıkarları bile sağlayacaktır. Döngüsel çelik üretimi, sıfır atık, yüksek hammadde, katkı materyali performansı, yüksek ömürler, yüksek güç verimliliği direkt düşük emisyon ile sonuçlanır.”
178 trilyon dolar iklim değişikliği nedeniyle kaybedilebilir
Bilgiç, “YF/BOF rotasının çok önemli dönüşüm maliyeti problemine karşı ark ocaklı rotanın en değerli sorunu; ülke elektrik emisyon bedeli, hurda yeterliliği ve hurda kullanım oranının çelik cinslerini sınırlamasıdır. Kapsam 1 emisyon seviyesi metalik ve güç verimliliğinin bir işlevidir. Bu noktada elektrikli ark ocaklarında ve tüm çelik üretimi prosesinde bir paradigma değişimi zaruridir. Yüzde 70 ithal hammadde lojistik emisyonu problemini büyütecektir. Çelik dünyası teknolojik değişim ve güç tipi değişimi manasında çok maliyetli bir periyoda girmiştir. Bu dönüşümün maliyetinin fiyatlara yansıması çok doğal olacaktır. Karbonsuzlaşma için teknolojik tahliller vardır, gerekli olan farkındalık ve kararlılıktır. Unutmayalım iklim değişikliğinin maliyeti çok yüksektir, 500 trilyon dolarlık dünya ekonomik varlığının 178 trilyon dolarlık kısmının iklim değişimi ile kaybolacağı öngörülüyor.” dedi.
Karbon vergisi, emisyon ticaret sistemi, finansman, yeni bir fon yapılanması kurulmalı
Muammer Bilgiç, global çelik üretimi kapasite fazlasının 500 milyon ton civarında olmasının kaynakların verimli kullanılması için tekrar kapasite düzenlemelerinin ve verimsiz olanların devre dışı kalmasının ne kadar zarurî olduğunu gösterdiğini anlattı.
“Yaşanacak dönüşümün en kritik sorunu nasıl finanse edileceğidir. İklim Şurasında bile mümkün karbon vergisinden oluşturulacak fonların yalnızca yüzde 50’sinin dönüşüme ayrılmasının önerilmesi şaşırtıcıdır. Ülke içinde karbon vergisi emisyon ticaret sisteminin kurulması mecburidir. Tüm ithalattan sonda karbon vergisi uygulaması dönüşümün finansmanı için düşünülmelidir, YEKDEM Etraf Katkı Hissesi ve öbür dönemsel vergi uygulamalarından farklı yönetilecek ve bilgi temelli dönüşümü finanse edecek şeffaf ve faal bir fon yapılanması mecburidir.”
Yeni yatırımlar emisyon amaçları, teknoloji ve yeşil dönüşüm üzerinde kurgulanmalıdır
Bilgiç, “Çelik üretiminde maliyetlerin çok artacağını, ülkelerin yenilenebilir hammadde kaynaklarını muhafaza yoluna gideceğini, korumacılığın artacağını öngörebiliriz. Hammadde, lojistik ve güç verimliliğinin artması mecburidir. Yeni yatırımlar kesinlikle emisyon maksatları ve bu dönüşümü sağlayacak uygun teknolojileri ve prosesleri dikkate almalıdır. Yerli kaynaklardan düşük emisyonlu proseslerle alternatif hammadde üretimi yaşamsal gelişme hususudur. Yenilenebilir güç kaynaklarına geçiş en değerli husustur. Karbonsuzlaşma dönüşümünde, her manada verimlilik artışı belirleyici husustur.” diye kelamlarını noktaladı.
Kaynak: (BYZHA) – Beyaz Haber Ajansı
