Nükleer güç kullanımıyla ilgili 14 ülke ve çeşitli memleketler arası kuruluşların temsilcileri Çok Maksatlı Süratli travesti Üretken Araştırma Reaktörü’nde MBIR umut verici bilimsel ve deneysel çalışma alanlarını ele aldı Yapılan çalışma IRC MBIR Memleketler arası Konsorsiyumu Müşavere Şurası toplantısı kapsamında gerçekleştirildi
MBIR Milletlerarası Araştırma Merkezi İstişare travestileri Kurulu nun birinci toplantısı Rusya’nın Ulyanovsk Bölgesi nde bulunan Dimitrovgrad kentinde düzenlendi Kelam konusu toplantıya Rusya Çin Hindistan Kazakistan Özbekistan Vietnam Cezayir ve Ermenistan’da yer alan 30 dan fazla araştırma travestiler merkezinde ve Milletlerarası Atom Gücü Kurumu IAEA ve Rusya nın Dubna kentinde bulunan Ortak Nükleer Araştırma Enstitüsü üzere milletlerarası kuruluşlarda misyon yapan 80 den fazla bilim insanı uzman ve yönetici katıldı
Danışma Konseyinin birinci toplantısında kelam alan Rusya Devlet Atom Gücü Kurumu Rosatom un Bilim ve Stratejiden Sorumlu Genel Müdür Yardımcısı Yuri Olenin MBIR projesinin kıymetine ve yeni kuşak nükleer teknolojinin geliştirilmesine yönelik katkısına değindi MBIR projesinin önümüzdeki 50 yıl boyunca global nükleer sanayiye çağdaş ve teknolojik olarak gelişmiş araştırma altyapısı sağlayacağını da vurgulayan Olenin şunları söyledi Toplantı bu alanda gelecekteki uzun vadeli ortak çalışmalarımız için kıymetli bir başlangıç noktası niteliğindedir Müşavere Heyeti çalışmalarına katılan kuruluşları IRC MBIR Konsorsiyumu’nun potansiyel üyeleri olarak gördüğümüzü belirtmek isterim Bu kuruluşların İstişare Şurası platformundaki ortak çalışmalarının heyetin tüm üyelerinin bu sahiden eşsiz tesisin sunduğu fırsatları daha âlâ anlamalarına yardımcı olurken gelecekte daha da geliştireceğimiz iş birliğine yönelik sağlam bir temel oluşturacağından hiç kuşkum yok
Danışma Heyeti’nin birinci toplantısı MBIR araştırma reaktörünün inşa alanının sahibi olan Atom Reaktörleri Araştırma Enstitüsü nün RIAR yerleşkesinde gerçekleşti Enstitü MBIR ın yerini alacağı dünyaca ünlü BOR 60 reaktörüne Avrupa nın nükleer tepki çekirdek elementlerinin reaktör sonrası araştırmalarına yönelik en büyük tesisine nükleer yakıt çevrimi alanında araştırma ve geliştirme için tesisler sistemine radyokimyasal merkez ve radyoaktif atık idare merkezi de dahil olmak üzere altı etkin araştırma reaktörüne sahip
Etkinliğin birinci gününde MBIR inşa alanını ziyaret eden Müracaat Konseyi toplantısı iştirakçileri inşaatın nasıl ilerlediğini de yerinde görme fırsatı yakaladı Kelam konusu proje Rosatom un inşaat kısmının uğraşları sayesinde geçtiğimiz yıl kayda bedel bir ilerleme kaydetti ve 2021’deki inşaat planı 8 aşılmış oldu
Katılımcılara hitap eden RIAR Yöneticisi Aleksandr Tuzov da hususla ilgili olarak şu tabirleri kullandı RIAR pahalı uzmanlar için reaktör deneyleri ve reaktör sonrası araştırmaların yürütülmesine yönelik tüm altyapının kompakt bir biçimde düzenlendiği bir yerdir İnşaat alanımız bilimsel geleneklere ve tüm dünyada talep gören başarılı sonuçlara ulaşma konusundaki engin tecrübeye sahiptir
IRC MBIR Müracaat Konseyi Lideri Rusya Bilimler Akademisi Üyesi ve Lomonosov Moskova Devlet Üniversitesi Kimya Kısmı Dekanı Stepan Kalmykov ise şöyle konuştu Modern bilim ve çağdaş bilimin ufkun ötesine bakmamızı sağlayan atılımları sıradan makineler ve seri üretim ekipmanlarla olmaz Yapılan tüm eşsiz atılımlar 2021’de Kurchatov Enstitüsü Araştırma ve Geliştirme Merkezi’nin bir kısmı olan St Petersburg Nükleer Fizik ve Teknoloji Enstitüsü’nde başlatılan PIK araştırma reaktörü ile iş birlikleri ve MBIR üzere eşsiz bilimsel araştırma tesislerinde yapılır Bu tesisler onlarca yıl sonrasına bakmamız ve bilimde en güçlü atılımları yapmamıza imkan sağlayacak son teknoloji temel ve uygulamalı araştırmalar için yeni kapılar açacak
Danışma Heyeti çalışma yapısı ve prosedürü hakkında sunum yapan Kalmykov Bugün yapacağımız şey yalnızca İstişare Konseyi’nin tüm üyelerini bir ortaya getirmek ve tanışmaktan ibaret değil tıpkı vakitte IRC MBIR Konsorsiyumunun tüm potansiyel üyelerine rehberlik edecek milletlerarası bilimsel programı detaylı olarak hazırlamayı ve buna yönelik fikir geliştirmeyi de hedefliyoruz dedi
IAEA Araştırma Reaktörleri Kısım Lideri Petr Chakrov ise araştırma reaktörlerine dayalı memleketler arası merkezlerin tecrübeleri hakkında bir rapor sundu Dubna kentinde bulunan Ortak Nükleer Araştırma Enstitüsü’nün JINR Nötron Fiziği Frank Laboratuvarı Yöneticisi Valery Shvetsov da çıkarılan nötron ışınlarına yönelik araştırmalar hakkında bir sunum yaptı
Özbekistan Bilimler Akademisi Nükleer Fizik Enstitüsü Müdürü İlham Sadikov Çin Atom Gücü Enstitüsü CIAE Lider Yardımcısı Yang Hongyi ve Kazakistan Devlet Teşebbüsü Ulusal Nükleer Merkezi Materyal Bilimi Araştırmaları Yönetici Yardımcısı Erbolat Koyanbayev üzere iştirakçiler da Rosatom ile yaptıkları iş birliğinin bir modülü olarak MBIR tesisinde ulusal projelerin geliştirilmesi ve ileriye dönük çalışmalar hakkında konuştular IPPE A Ş’nin Umut Verici Çalışmalar Bilimsel Danışman Yardımcısı Dmitry Klinov gelişmiş deneysel araştırma Rus programını sundu
Danışma Heyeti toplantısı iştirakçileri nükleer yakıt döngüsünün kapatılması gereç ve yakıtların incelenmesi nükleer teknolojinin inançlı kullanımı kod doğrulama ve nükleer teknolojinin güç dışı uygulamaları üzere komitelere ayrıldı
Rusya Devlet Atom Gücü Kurumu Rosatom un bir parası olan IRC MBIR LLC CEO’su Konstantin Vergazov şunları söz etti Şu anda bilim dünyasının kapsamlı ortak eforlarıyla IRC MBIR Konsorsiyumu temelinde milletlerarası bir araştırma platformu oluşturabildiğimizi söyleyebilirim Müracaat Şurası üyeleri global nükleer bilim ve sanayinin gelişimine temel oluşturacak orta ve uzun vadeli eğilimleri belirleyecek Üyeler yüksek teknolojili ve inançlı jenerasyon IV nükleer üretim tesisleri oluşturmaya yönelik yaklaşımlar geliştirecekler
Bahsi geçen komiteler 2022 yılı sonuna kadar IRC MBIR Kurulu nun ikinci toplantısında tartışmaya sunulmak üzere MBIR reaktör tesislerinde gelecekteki memleketler arası program için araştırma alanlarını detaylı olarak inceleyecek
Kaynak BYZHA Beyaz Haber Ajansı