İzmir İktisat Üniversitesi Biyomedikal Mühendisliği Kısım Lider Vekili Doç. Dr. Osman Doluca, yeni tip koronavirüsün (Kovid-19) İngiltere, Güney Afrika ve Brezilya varyantlarına hassas, yanlış negatif sonuç verme riski düşük teşhis kiti geliştirdiklerini bildirdi.
Doç. Dr. Osman Doluca, üniversite ve Genz Biotek firması iş birliğiyle Kovid-19 mutasyonlarına karşı hassas teşhis kiti geliştirmek için 5 ay evvel başladıkları Ar-Ge projesinin son evresinde olduklarını belirtti.
Özel bir yazılımla geliştirdikleri teşhis kitiyle koronavirüs gen dizilimlerinin tahlil edilebildiğini tabir eden Doluca, geçen ay yapılan birinci deneyde kitin İngiltere, Güney Afrika ve Brezilya mutant virüslerini muvaffakiyetle saptadığını söyledi.
BREZİLYA, GÜNEY AFRİKA VE İNGİLİZ VARYANTLARINI TESPİT EDEBİLİYOR
Kovid-19’un mutasyonun belirlenmesinin tedavide kıymetli olduğunu vurgulayan Doç. Dr. Doluca, şöyle konuştu:
“Virüsün tespit edilmesi için kullanılan formülün ismi ‘PCR’. Test yapılırken virüs RNA’sının ufak bir kısmına bakılıyor. Hastadan alınan örnekte bulgu varsa sonuç da müspet oluyor lakin virüsün gelecek devirde mutasyona uğrama riski, tespit edilememe ihtimalini de ortaya çıkarıyordu. Geliştirdiğimiz yazılımla PCR sonuçları yorumlanarak hastadan alınan örneğin Güney Afrika ya da Brezilya varyantı mı, İngiltere varyantı mı yoksa birinci yabanî tip varyantı mı olduğu kolaylıkla anlaşılıyor.”
YANLIŞ NEGATİF RİSKİNİ AZALTACAK
Virüs mutasyona uğradığında teşhis kitlerinin çalışmaması ya da yanlış sonuç vermesi üzere bir ihtimalin bulunduğunu aktaran Doluca, şöyle konuştu:
“Kitimizin, ortaya çıkabilecek yeni mutasyonu belirlemek üzere bir vazifesi yok lakin kit, bilinen mutantları, mevcut kitlerden daha güzel halde saptayacak. Virüs yeni mutasyona uğrasa bile geliştirdiğimiz yazılım, kitin yanlış negatif sonuç verme riskini azaltacak. Yeni mutasyon, Güney Afrika, Brezilya ya da İngiltere mutantından hangisine yakınsa, ona nazaran yorumlanabilecek formda sonuç verecek.”
3 SAATTE SÜRATLİ SONUÇ
Kitin yaklaşık 3 saatte, mümkün olduğunca süratli sonuç verdiğini aktaran Doç. Dr. Doluca, şöyle dedi:
“Salgın sürecinde birçok biyoteknoloji firması teşhis kiti geliştirdi. Fakat bizim hazırladığımız teşhis kitinin en değerli avantajı, yanlış negatif sonuç verme riskini en aza indirmesi. Zira virüs mutasyona uğradığında, kimi teşhis kitleri çalışmayabiliyor ya da direkt negatif sonuç çıkarıyor. Bu kit, yazılım sayesinde riski en aza indiriyor ve 3 mutantı saptıyor. Elbette yüzde 100 denemez lakin kusur hissesini minimize ediyor.”
Doç. Dr. Doluca, gen dizilimlerini milletlerarası bilgi bankaları Küresel Initiative on Sharing Avian Influenza Database (GISAID) ve National Center for Biotechnology Information’dan (NCBI) aldıklarını belirtti.
Kitin iş birliği yapılan firmaya teslim edildiğini tabir eden Doç. Dr. Osman Doluca, düzgünleştirme çalışmalarının akabinde üretimine geçileceğini kelamlarına ekledi.
